MEER MORNOS – Als spoken uit het verleden zijn verzonken dorpen op de bodem van waterreservoirs niet bedoeld om gezien te worden. Maar de ruïnes van Kallio in de bergen van centraal Griekenland worden steeds zichtbaarder — en ze hebben een waarschuwing te geven.
Terwijl een ongekende droogte, veroorzaakt door klimaatverandering, deze zomer een groot deel van Zuid-Europa teistert, hebben de reserves bij het kunstmatige meer Mornos — het grootste van de vier reservoirs die drinkwater leveren aan de Griekse hoofdstad Athene — het laagste peil in 16 jaar bereikt.
Aanbevolen video’s
Door het terugtrekkende water is het overblijfsel van Kallio blootgelegd, een dorp dat eind jaren zeventig onder water kwam te staan en zo’n 200 kilometer van Athene ligt.
Kolonies zoetwatermosselen schieten uit de scheuren in het modderige metselwerk omhoog. De nu lege schelpen rinkelen als windgongen in de wind en vermengen zich met het geluid van de koebellen van de kuddes die rond het meer grazen.
De Griekse autoriteiten benadrukken dat er vooralsnog geen reden tot paniek is.
Maar als de droogte aanhoudt en er geen actie wordt ondernomen, kan Athene binnen vier jaar zonder water komen te zitten. Ambtenaren adviseren Atheners om bewust om te gaan met hun waterverbruik en te besparen waar ze kunnen.
Costas Koutsoubas, locoburgemeester van de omliggende gemeente Doris, zegt dat hij zich zorgen maakt over de toekomst, nu de droogte al drie jaar aanhoudt.
“Als hetzelfde weerpatroon aanhoudt, als het niet genoeg regent en er geen sneeuw valt, dan hebben we volgend jaar te maken met een dramatische situatie”, zegt hij. “We moeten het met bakken tegelijk laten stromen, dag en nacht, vijf dagen lang.”
Volgens Eydap, de watercommissie van Athene, daalden de totale reserves van de stad met ongeveer 3,6 miljoen inwoners begin september tot 678 miljoen kubieke meter, vergeleken met 1,13 miljard kubieke meter twee jaar eerder.
Het Mornosmeer bevat nu ongeveer 335 miljoen kubieke meter water, vergeleken met 592 miljoen in september 2022. Dat is het laagste niveau sinds 2008, toen de reserves van het meer daalden tot 210 miljoen kubieke meter.
En het is niet alleen Athene. De afgelopen twee jaar heeft het grootste deel van Griekenland te kampen gehad met droge winters en recordhete zomers, wat heeft bijgedragen aan een reeks verwoestende zomerse bosbranden. Vorige maand verwoestte een brand ten noordoosten van Athene tientallen huizen en verschroeide een gebied dat bijna twee keer zo groot was als Manhattan.
Terwijl het land, dat afhankelijk is van toerisme, te maken krijgt met recordaantallen buitenlandse bezoekers en een piek in het waterverbruik in de zomer, worden sommige delen van het land geconfronteerd met een tekort aan drinkwater, lege irrigatiereservoirs en opdrogende boorgaten.
Vorige week zei het Ministerie van Milieu en Energie dat Eydap bestaande boorgaten ten noorden van Athene zou heropenen en water zou halen uit een noodreservoir. Het zou ook extra maatregelen nemen in de komende vier jaar, om netwerklekken te dichten, rivieren verder weg aan te boren en afvalwater te recyclen voor irrigatie en industrieel gebruik, zei het ministerie.
“Als de omstandigheden het vereisen, zullen er op een later moment waterbesparende maatregelen worden genomen”, aldus een verklaring van het ministerie, zonder verdere toelichting.
“Iedereen wordt geadviseerd om deel te nemen aan de gezamenlijke inspanning door rationeel gebruik te maken van de waterreserves”, voegde het toe.
Er is bezorgdheid dat er meer — en erger — aankomt. Klimaatverandering, met door de mens veroorzaakte broeikasgasemissies, en stijgende temperaturen hebben het risico op droogtes vergroot.
Toen het reservoir werd aangelegd, leken Kallio’s 60-70 dorpshuizen en een half dozijn watermolens een klein offer voor het grotere goed. De weinige inwoners die niet naar Athene of andere steden verhuisden, verhuisden naar hoger gelegen gebieden, boven het meer.
Nu het waterpeil in het stuwmeer daalt, kunnen ze de ruïnes van hun oude huizen zien.
“We waren erg verdrietig om te vertrekken, het was een geweldig dorp,” zei Constantinos Gerodimos, een 90-jarige boer.
“We hadden veel water, boomgaarden met fruitbomen, noem maar op,” zei hij. “Mensen uit andere dorpen kwamen hierheen om water te halen.”