PARIJS – De klokken van de Notre Dame luiden weer, maar de steigers die nog steeds aan de buitenkant van de kathedraal hangen, brengen sommige Parijzenaars in verwarring, die zich afvragen of de grote heropening na de brand meer symbolisch dan inhoudelijk is.
Als de Franse president Emmanuel Macron vrijdag tijdens zijn laatste rondleiding over de bouwplaats de wederopbouwwerkzaamheden inspecteert, zal hij de gerenoveerde interieurs met eigen ogen aanschouwen. Maar ook de bouwwerkzaamheden en de kranen die de buitenkant van het bijna 900 jaar oude monument vervuilen, zullen hem niet kunnen ontgaan.
Aanbevolen video’s
De dag na de brand van april 2019 die de torenspits en het dak verwoestte, beloofde Macron dat “we de kathedraal zullen herbouwen om nog mooier te zijn, en ik wil dat deze binnen vijf jaar voltooid is.”
De werkelijkheid is complexer gebleken.
Een onvoltooide buitenkant brengt sommige Parijzenaars in verwarring
De brand en de wederopbouw die van de kathedraal een no-go-zone voor het publiek maakten, hebben een letterlijk gat in het hart van Parijs achtergelaten, en veel lokale bewoners verlangen ernaar dat dit gat door de heropening wordt opgevuld.
Sommigen hadden echter verwacht dat het monument er aan de buitenkant net zo ongerept uit zou zien als ambtenaren zeggen dat het er van binnen ook weer uitziet. Er blijft ongeveer 140 miljoen euro (zo’n 150 miljoen dollar) aan ongebruikte middelen in de wederopbouwbegroting staan – een indicatie van de omvang van het werk dat nog moet worden voltooid. Kranen en geïmproviseerde voorzieningen voor werknemers – douches, kleedkamers en dergelijke – zijn nog steeds aanwezig. En hoewel er veel steigers zijn verwijderd, blijven er nog tonnen over.
“Het is een doorn in het oog”, zegt Anne Leclerc, 54, advocaat. “Het voelt als een half afgemaakt project.”
Jean-Baptiste Lefèvre, een gepensioneerde 65-jarige leraar, herinnerde Macron’s vijfjarige wens tot voltooiing en vroeg zich af of de heropening voortijdig wordt gehaast om hem een plezier te doen. De tweede en laatste termijn van Macron eindigt in 2027.
“Het is politiek, en hij wil dat het klaar is terwijl hij nog president is”, opperde Lefèvre.
“Wat is het nut van zo’n grote heropening als deze nog niet eens klaar is?” ‘ zei Lefèvre, gebarend naar een kraan. “Het lijkt wel een bouwzone.”
Vijf jaar is kort voor de Notre Dame
In werkelijkheid is de Notre Dame al jaren een bouwterrein – zelfs vóór de brand. In 2019 stonden er al steigers voor een eerdere restauratie die niet voltooid was vanwege de brand van 15 april. Die structuur van gesmolten, verwrongen metaal moest vervolgens worden weggesneden voordat de wederopbouw zelfs maar kon beginnen.
Een van de ergste schade was het dak van het middeleeuwse monument en het dichte traliewerk van houten balken, zo ingewikkeld dat het de bijnaam ‘het bos’ kreeg. De vlammen brachten ook de torenspits naar beneden, waardoor verkoold puin het interieur van de kathedraal binnendrong.
Architectuurexperts zeggen dat het tempo van de restauratie opmerkelijk is geweest, vooral gezien de beperkingen van de 21e-eeuwse veiligheidsvoorschriften en de behoefte aan historische nauwkeurigheid.
Historici dringen ook aan op geduld en herinneren critici eraan dat de oorspronkelijke constructie van de Notre Dame bijna 200 jaar duurde, te beginnen in 1163.
“De wederopbouw van de Notre Dame is een teken van hoop voor iedereen”, zei ds. Olivier Ribadeau-Dumas, rector van de kathedraal.
Vertragingen bij de COVID-pandemie
De aanvankelijke hoop op een volledig herstel in 2024 vervaagde nadat de COVID-19-pandemie de werkzaamheden vertraagde. Wijlen generaal Jean-Louis Georgelin, het voormalige hoofd van de wederopbouw, temperde de verwachtingen voor 2023 en zei dat de heropening ‘gedeeltelijk’ zou zijn.
Macron’s kantoor beschouwt de restauratie als een triomf voor de Franse ‘can-do’ en vergelijkt deze met andere nationale mijlpalen zoals de Olympische Spelen in Parijs.
Zijn rondleiding door het monument op vrijdag wordt zijn zevende sinds de brand.
Presidentiële functionarissen zeggen dat hij glanzende witte afwerkingen van gerestaureerd metselwerk zal zien, gewelven die met precisie zijn herbouwd naar hun oorspronkelijke 13e-eeuwse ontwerp, en het opnieuw stralende gouden kruis bij het altaar.
Muurschilderingen, waaronder die in de Saint-Marcelkapel, zijn weer net zo levendig kleurrijk als toen ze voor het eerst werden geschilderd en de sculpturen van Lodewijk XIII en XIV glinsteren van frisse kleuren, zeggen ze.
De grote heropening
Na een ceremonie op 7 december waarbij Macron een toespraak zal houden op het voorplein van de kathedraal, zal een inaugurele mis de volgende dag de terugkeer naar het openbare leven aankondigen.
Het publiek is de eerste week tot 22.00 uur welkom en heeft gratis toegang met een ticket. Het liturgische leven wordt vanaf 16 december volledig hervat.
De aartsbisschop van Parijs, Laurent Ulrich, verwacht dat de Notre Dame snel het bezoekersaantal van vóór de brand zal overtreffen. Hij zet zich schrap voor 15 miljoen bezoekers per jaar – hij lijkt ervan overtuigd dat het werk dat nog niet af is, voor de meesten geen grote teleurstelling zal zijn.