WASHINGTON – In de diplomatie zijn zelfs korte woorden van belang. En met een korte Truth Social-post heeft president Donald Trump wellicht zijn benadering van de relatie tussen de VS en China onthuld – tot grote vreugde van het reputatiebewuste Peking, maar tot de zorgen van Amerikaanse bondgenoten die zich zorgen maken over de opkomende wereldmacht van China.
“De G2 komt binnenkort bijeen!” Trump schreef vlak voordat hij op 30 oktober in Zuid-Korea een veel bekeken topconferentie met de Chinese leider Xi Jinping bijwoonde, waarmee hij een zin nieuw leven inblaast die dateert uit het begin van de jaren 2000 maar die in ieder geval de afgelopen tien jaar door Washington is verworpen – ook tijdens Trumps eerste ambtstermijn.
Aanbevolen video’s
G2, of Groep van Twee, werd voor het eerst voorgesteld door de Amerikaanse econoom C. Fred Bergsten in 2005 om aan te dringen op wat hij beschouwde als de noodzaak voor de twee grote economieën om met elkaar te praten. Het impliceert een machtsevenwicht tussen de twee naties – iets waar Peking al lang naar verlangt toen het opklom van een regionale grootmacht tot een cruciale wereldspeler.
Maar dat evenwicht, en de manier waarop China dit zou kunnen benaderen, wekt angst onder Amerikaanse bondgenoten en partners.
“Het G2-concept houdt in dat China en de Verenigde Staten gelijkwaardig zijn op het wereldtoneel en dat aan hun standpunten evenveel gewicht moet worden toegekend”, zegt Neil Thomas, onderzoeker Chinese politiek bij het Asia Society Policy Institute.
Trumps gebruik van de ooit terzijde geschoven term komt op een moment dat waarnemers en analisten, waaronder degenen die Peking adviseren, het China-beleid van zijn regering aan het ontcijferen zijn, dat zich nog moet uitkristalliseren in het licht van een assertievere Chinese regering.
Het verspreidt zich
Om de betekenis van de term buiten diplomatieke kringen te begrijpen, is het belangrijk om naar het verleden van China te kijken.
Vanaf het begin van de twintigste eeuw, zelfs voordat de communistische regering de macht overnam, maakte China bezwaar tegen westerse pogingen om het land ‘in te dammen’. Na de Tweede Wereldoorlog werd het ‘containmentbeleid’ een gebruikelijke manier om een strategie te beschrijven die volgens de Chinese regering een geïnstitutionaliseerde manier was om haar machteloos en op haar plaats te houden.
Een groot deel van de Chinese diplomatie in het begin van de jaren 2000 was erop gericht deze pijler van de wereldorde omver te werpen. Zelfs vandaag de dag is China’s veelgeprezen ‘Belt and Road’-initiatief bedoeld om de Chinese invloed te verspreiden en, gedeeltelijk, te bestrijden wat vroeger ‘containment’ werd genoemd.
In een weekendpost noemde Trump zijn “G2-ontmoeting met president Xi van China” een geweldige ontmoeting voor beide landen, en schreef: “Deze ontmoeting zal leiden tot eeuwige vrede en succes. God zegene zowel China als de VS!” Minister van Defensie Pete Hegseth herhaalde de term in een X-post nadat hij met de Chinese minister van Defensie Dong Jun had gesproken.
Mira Rapp-Hooper, een voormalig functionaris van de Biden-regering, waarschuwde dat Trumps gebruik van de term waarschijnlijk “aanzienlijke ongerustheid zal hebben veroorzaakt in de geallieerde hoofdsteden, waar bondgenoten vrezen dat de Trump-regering deals met China zal verbreken die hen in een nadelige positie zouden kunnen achterlaten.”
De nieuwe opkomst van de term bevalt Bergsten, die zei dat het nooit zijn bedoeling was dat de G2 andere multilaterale groeperingen of internationale organisaties – zoals de G7 of de G20 – zou vervangen, maar dat hij ‘de noodzakelijke samenwerking tussen de twee grote supermachten’ zou uitwerken.
“Het betekent niet dat de VS en China de rest van de wereld vertellen wat ze moeten doen, of proberen de rest van de wereld te dicteren”, zei hij.
China reageert op de nieuwe G2
Chinese commentatoren pikten meteen het gebruik van G2 door Trump op – en enigszins triomfantelijk.
“De G2 van Trump is tot op zekere hoogte dat de VS de realiteit hebben geaccepteerd dat ze niet langer de unipolaire positie innemen, maar samen met China een bipolaire wereld willen opbouwen”, aldus Housha Yueguang, een populair blogaccount dat bekend staat om zijn nationalistische neigingen. “Het betekent dat Europa niet langer belangrijk is, laat staan Japan of India.”
De dag nadat Trump de opmerking plaatste, vroeg een journalist van een Indiase nieuwsdienst tijdens een dagelijkse briefing van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken of de twee landen werkten aan de oprichting van een G2-groep, waarvan de journalist zei dat deze de wereldorde zou kunnen veranderen.
Guo Jiakun, woordvoerder van het ministerie, zei dat de twee landen “gezamenlijk onze verantwoordelijkheden als grote landen kunnen dragen.” Guo hield zich aan de lijn van Peking dat het land “het ware multilateralisme zou blijven praktiseren” en “zich zou inzetten voor een gelijkwaardige en ordelijke multipolaire wereld.”
Zhao Minghao, een Chinese wetenschapper op het gebied van de betrekkingen tussen China en de VS, zei dat de nieuwe G2 “niet betekent dat China en de VS samen de wereld regeren”, en ook niet dat samenwerking de concurrentie in de bilaterale betrekkingen zal vervangen.
“Het betekent dat de twee landen opnieuw het belang van de betrekkingen tussen China en de VS zullen onderzoeken en bereid zullen zijn tot meer communicatie en coördinatie”, schreef Zhao in een artikel gepubliceerd op de Hong Kong-nieuwssite hk01.com.
Washington heeft de term in het verleden verworpen
Bergsten zei dat hij het concept twintig jaar geleden voorstelde, toen China snel in opkomst was als economische macht, en geloofde dat het essentieel was voor de twee landen – waarvan hij voorspelde dat ze binnenkort de enige twee economische supermachten zouden zijn – om samen te komen om ‘elke vorm van vooruitgang te boeken op het gebied van internationale economische kwesties’.
De term werd een paar jaar lang besproken en nagestreefd, maar vervaagde toen China en de Verenigde Staten na de financiële crisis uiteen gingen.
Rapp-Hooper, die als senior directeur voor Oost-Azië en Oceanië diende bij de Nationale Veiligheidsraad in de regering-Biden, is nu partner bij The Asia Group. Ze zei dat de term populair werd in de beginjaren van de regering-Obama. Het kwam, zei ze, van enkele hoge functionarissen die vonden dat de twee landen hun relatie moesten definiëren door middel van samenwerking om mondiale problemen aan te pakken.
Terwijl China de term omarmde, kwam Washington deze in diskrediet brengen omdat het impliceerde dat de Verenigde Staten en China belangrijke mondiale beslissingen zouden nemen zonder dat andere Amerikaanse partners aanwezig waren, met name hun bondgenoten, zei ze.
“Het is een term die erg slecht speelt in landen als Japan, Australië en India”, aldus Rapp-Hooper. “Ze horen dat de Verenigde Staten de Chinese voorkeuren in Azië uitstellen, mogelijk ten koste van hun belangen.”
Kurt Campbell, plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken in de regering-Biden, zei dat er “echte zorgen bestonden in Azië over de manier waarop de feitelijke G2 zich manifesteerde.”
Het was niet alleen het idee dat de landen beslissingen namen die gevolgen zouden hebben voor de regio, zegt Campbell, nu voorzitter van The Asia Group. “Het was de manier waarop China het concept of het idee ervan gebruikte om andere omringende landen zich onzeker te laten voelen.”
Het is een concept, zei hij, dat ‘op krachtige wijze is gedelegitimeerd’.