TEHERAN – De Iraniërs vierden dinsdag de verjaardag van de overname van de Amerikaanse ambassade in Teheran in 1979 – de eerste herdenking sinds de VS de nucleaire installaties van Iran bombardeerden tijdens een twaalfdaagse oorlog met Israël in juni.
Op 4 november 1979 overrompelden Iraanse studenten bewakers om de ambassade over te nemen, waarbij tientallen gijzelaars werden gevangengenomen in een crisis die meer dan een jaar zou duren.
Aanbevolen video’s
Bij wat een jaarlijkse herdenking is, keerden duizenden mensen dinsdag terug naar de plek in het centrum van Teheran terwijl ze ‘dood aan de VS’ en ‘dood aan Israël’ scandeerden. Sommigen hingen beeltenissen van de Amerikaanse president Donald Trump en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op en staken Amerikaanse en Israëlische vlaggen in brand.
Staatsmedia zeiden dat soortgelijke bijeenkomsten plaatsvonden in andere Iraanse steden en dorpen.
Aan de zijlijn van de demonstraties waren maquettes van Iraanse raketten te zien, waarvan sommige met de woorden ‘dood aan Amerika’ erop stonden. Er waren ook replica’s te zien van centrifugemachines die worden gebruikt bij de verrijking van uranium.
De hoogste leider van Iran, Ayatollah Ali Khamenei, heeft maandag tijdens een bijeenkomst met studenten beloofd dat er geen stap zal worden gezet in de richting van het spoedig normaliseren van de banden met Washington – een boodschap die tijdens de bijeenkomsten van dinsdag op spandoeken weergalmde.
Bij de luchtaanvallen van Israël tijdens de oorlog in juni kwamen bijna 1.100 Iraniërs om het leven, onder wie militaire commandanten en nucleaire wetenschappers. De VS bombardeerden tijdens het conflict de nucleaire installaties van Iran. Bij het spervuur van Iraanse vergeldingsraketten kwamen in Israël 28 mensen om het leven.
De aanvallen volgden op vijf gespreksronden tussen Iran en de VS over het nucleaire programma van Teheran.
Parlementsvoorzitter Mohammad Bagher Qalibaf was de belangrijkste spreker tijdens de bijeenkomst in Teheran. Hij beschuldigde de VS en Israël ervan Iraanse wetenschappers te hebben vermoord omdat het Westen ‘zich verzet tegen een onafhankelijk, geïntegreerd en krachtig Iran’.
Hij bekritiseerde ook de voormalige Amerikaanse ambassade en noemde het een ‘hol van spionnen’.
De twee landen hebben geen diplomatieke betrekkingen meer gehad sinds militante studenten in 1979 de ambassade in beslag namen en 52 Amerikanen 444 dagen lang vasthielden.
Iran heeft zich teruggetrokken uit het toezicht van het Internationaal Atoomenergieagentschap na zijn conflict met Israël. Het land beschikt nog steeds over een voorraad uranium verrijkt tot 60% zuiverheid, wat een korte technische stap verwijderd is van een niveau van 90% voor wapens. Het is grotendeels voldoende om verschillende atoombommen te maken als Teheran ervoor kiest om bewapening na te streven.
Iran heeft lang volgehouden dat zijn nucleaire programma vreedzaam is. Het Westen en het IAEA zeggen echter dat Teheran tot 2003 een georganiseerd wapenprogramma had.
In september hebben de Verenigde Naties Iran opnieuw sancties opgelegd vanwege zijn nucleaire programma, waardoor de Islamitische Republiek verder onder druk kwam te staan. De sancties zullen onder andere opnieuw Iraanse bezittingen in het buitenland bevriezen, wapenovereenkomsten met Teheran stopzetten en elke ontwikkeling van het Iraanse ballistische rakettenprogramma straffen.