NEW YORK – James Earl Jones, die raciale vooroordelen en een ernstige stotter overwon en een gevierd icoon werd van het podium en het scherm — en uiteindelijk zijn diepe, dominante stem leende aan CNN, “The Lion King” en Darth Vader — is overleden. Hij was 93.
Zijn agent, Barry McPherson, bevestigde dat Jones maandagochtend thuis in de Hudson Valley-regio in New York overleed. De oorzaak was niet meteen duidelijk.
Aanbevolen video’s
De baanbrekende Jones, die in 1965 een van de eerste Afro-Amerikaanse acteurs werd in een doorlopende rol in een dagdrama (“As the World Turns”) en tot ver in zijn 80e doorwerkte, won twee Emmy’s, een Golden Globe, twee Tony Awards, een Grammy, de National Medal of Arts en de Kennedy Center Honors. Hij kreeg ook een ere-Oscar en een speciale Tony voor zijn hele leven. In 2022 werd een Broadway-theater naar hem vernoemd.
Hij maakte op latere leeftijd een elegante indruk, met een ironische humor en een felle werkgewoonte. In 2015 kwam hij naar de repetities voor een Broadway-uitvoering van “The Gin Game” met het stuk al uit zijn hoofd geleerd en met notitieboekjes vol met opmerkingen van het creatieve team. Hij zei dat hij altijd in dienst stond van het werk.
Jones creëerde zulke memorabele filmrollen als de teruggetrokken schrijver die terug in de schijnwerpers werd gelokt in “Field of Dreams”, de bokser Jack Johnson in de toneel- en filmhit “The Great White Hope”, de schrijver Alex Haley in “Roots: The Next Generation” en een Zuid-Afrikaanse predikant in “Cry, the Beloved Country”.
Hij was ook een gewilde stemacteur, die de schurkenstreken van Darth Vader (“Nee, ik ben je vader”, vaak verkeerd herinnerd als “Luke, ik ben je vader”) uitdrukte, evenals de goedaardige waardigheid van koning Mufasa in zowel de 1994- als 2019-versies van Disney’s “The Lion King” en “This is CNN” aankondigde tijdens de pauzes van de zender. Hij won een Grammy in 1977 voor zijn optreden in het audioboek “Great American Documents”.
“Als je acteur was of acteur wilde worden, als je op straat rondliep op zoek naar werk, dan was een van de normen die we altijd hadden dat je een James Earl Jones moest zijn”, zei Samuel L. Jackson ooit.
Enkele van zijn andere films zijn “Dr. Strangelove”, “The Greatest” (met Muhammad Ali), “Conan the Barbarian”, “Three Fugitives” en het spelen van een admiraal in drie kaskraker-adaptaties van Tom Clancy – “The Hunt for Red October”, “Patriot Games” en “Clear and Present Danger”. In een zeldzame romantische komedie, “Claudine”, had Jones een liefdesaffaire op het scherm met Diahann Carroll.
LeVar Burton, die naast Jones speelde in de tv-film “Guyana Tragedy: The Story of Jim Jones,” bracht een eerbetoon aan X en schreef: “Er zal nooit meer een film zijn met zo’n bijzondere combinatie van gratie.”
Jones maakte zijn Broadway-debuut in 1958’s “Sunrise At Campobello” en zou zijn twee Tony Awards winnen voor “The Great White Hope” (1969) en “Fences” (1987). Hij werd ook genomineerd voor “On Golden Pond” (2005) en “Gore Vidal’s The Best Man” (2012). Hij werd gevierd voor zijn beheersing van Shakespeare en Athol Fugard. Meer recente Broadway-optredens zijn onder andere “Cat on a Hot Tin Roof”, “Driving Miss Daisy”, “The Iceman Cometh” en “You Can’t Take It With You”.
Als opkomend toneel- en televisieacteur trad hij op met het New York Shakespeare Festival Theater in “Othello,” “Macbeth” en “King Lear” en in off-Broadway toneelstukken.
Jones werd op 17 januari 1931 geboren bij het licht van een olielamp in een hut in Arkabutla, Mississippi. Zijn vader, Robert Earl Jones, had zijn vrouw al verlaten voordat de baby geboren werd, om zich op het leven te richten als bokser en later als acteur.
Toen Jones 6 was, nam zijn moeder hem mee naar de boerderij van haar ouders in de buurt van Manistee, Michigan. Zijn grootouders adopteerden de jongen en voedden hem op.
“Een wereld eindigde voor mij, de veilige wereld van mijn kindertijd,” schreef Jones in zijn autobiografie, “Voices and Silences.” “De verhuizing van Mississippi naar Michigan had een glorieuze gebeurtenis moeten zijn. Voor mij was het een hartverscheurende gebeurtenis, en niet lang daarna begon ik te stotteren.”
Te beschaamd om te spreken, bleef hij jarenlang vrijwel stom en communiceerde hij met leraren en medestudenten via handgeschreven aantekeningen. Een sympathieke leraar op de middelbare school, Donald Crouch, ontdekte dat de jongen poëzie schreef en eiste dat Jones een van zijn gedichten hardop voorlas in de klas. Dat deed hij feilloos.
Leraar en leerling werkten samen om de jongen weer normaal te laten praten. “Ik kon niet genoeg krijgen van spreken, debatteren, oreren — acteren,” herinnerde hij zich in zijn boek.
Aan de University of Michigan zakte hij voor een pre-medisch examen en stapte over naar drama, waar hij ook vier seizoenen basketbal speelde. Hij diende in het leger van 1953 tot 1955.
In New York trok hij bij zijn vader in en schreef zich in voor het American Theater Wing-programma voor jonge acteurs. Vader en zoon boenden vloeren om zichzelf te onderhouden terwijl ze op zoek waren naar acteerbanen.
Ware roem kwam plotseling in 1970 met “The Great White Hope”. Howard Sackler’s Pulitzer Prize-winnende Broadway-toneelstuk verbeeldde de worstelingen van Jack Johnson, de eerste zwarte zwaargewicht bokskampioen, te midden van het racisme van begin 20e-eeuws Amerika. In 1972 herhaalde Jones zijn rol in de filmversie en werd genomineerd voor een Academy Award voor beste acteur.
Jones’ twee vrouwen waren ook acteurs. Hij trouwde in 1967 met Julienne Marie Hendricks. Na hun scheiding trouwde hij in 1982 met Cecilia Hart, het best bekend van haar rol als Stacey Erickson in het CBS-politiedrama “Paris”. (Ze stierf in 2016.) Ze kregen een zoon, Flynn Earl, geboren in 1983.
In 2022 werd het Cort Theatre op Broadway hernoemd naar Jones, met een ceremonie waarbij Norm Lewis “Go the Distance” zong, Brian Stokes Mitchell “Make Them Hear You” zong en burgemeester Eric Adams, Samuel L. Jackson en LaTanya Richardson Jackson aanwezig waren.
Jones gaf aan dat zijn stotteren een van de redenen was dat hij geen politiek activist was, maar hij hoopte toch dat zijn kunst de mening van mensen zou kunnen veranderen.
Mark Kennedy is bij http://twitter.com/KennedyTwits