ALGIERS – Algerijnen stemden zaterdag in een verkiezing om te beslissen of de door het leger gesteunde president Abdelmadjid Tebboune een nieuwe termijn krijgt – vijf jaar nadat pro-democratische protesten het leger ertoe aanzetten de vorige president na twee decennia aan de macht te verdrijven.
Er is weinig spanning over de uitslag, aangezien Tebboune naar verwachting makkelijk zal winnen. De vraag is meer hoeveel kiezers hun stem hebben uitgebracht.
Aanbevolen video’s
Tebboune zei na de stemming dat hij hoopte dat “wie er ook wint, hij door zal gaan op het pad naar een punt zonder terugkeer in de opbouw van de democratie.”
De stembussen sloten zaterdagavond laat en het tellen van de stemmen was begonnen terwijl Algerijnen wachtten op de bekendmaking van de resultaten. De verkiezingsautoriteit van het land zei om 12:10 uur dat de telling van de stemmen tot nu toe suggereerde dat de opkomst 48% was in Algerije en 19,6% voor kiesdistricten in het buitenland — wat hoger is dan de presidentsverkiezingen van het land in 2019, waar 39,9% van de kiezers kwam opdagen om te stemmen.
Het is onduidelijk of Tebboune zo’n figuur als een triomf zal beschouwen. In de aanloop naar zaterdag drongen zijn achterban en rivalen er allemaal bij de Algerijnen op aan om te gaan stemmen nadat boycotten en hoge onthoudingspercentages bij eerdere verkiezingen de mogelijkheid van de regering om steun van het volk te claimen, hadden aangetast.
Algerije is qua oppervlakte het grootste land van Afrika en met bijna 45 miljoen inwoners is het, na Zuid-Afrika, het op één na grootste land van het continent waar in 2024 presidentsverkiezingen worden gehouden. In dat jaar worden er wereldwijd meer dan 50 verkiezingen gehouden, waaraan meer dan de helft van de wereldbevolking deelneemt.
De campagne, die eerder dit jaar werd verplaatst naar de hete zomer van Noord-Afrika, werd gekenmerkt door apathie onder de bevolking. De bevolking kampt nog steeds met hoge kosten voor levensonderhoud en droogte, waardoor in sommige delen van het land waterschaarste is ontstaan.
“Oom Tebboune”, zoals zijn campagne de 78-jarige noemde, werd in december 2019 verkozen na bijna een jaar van wekelijkse “Hirak”-demonstraties waarin het aftreden van voormalig president Abdelaziz Bouteflika werd geëist. Hun eisen werden ingewilligd toen Bouteflika aftrad en werd vervangen door een interim-regering van zijn voormalige bondgenoten, die later in het jaar verkiezingen uitschreef.
Demonstranten waren tegen het zo snel houden van verkiezingen, omdat ze bang waren dat de kandidaten die dat jaar meededen dicht bij het oude regime stonden en de droom van een door burgers geleide, niet-militaire staat in de war zouden schoppen. Tebboune, een voormalig premier die werd gezien als iemand die dicht bij het leger stond, won. Maar zijn overwinning werd bezoedeld door boycots en tumult op de verkiezingsdag.
Gedurende zijn ambtstermijn heeft Tebboune olie- en gasinkomsten gebruikt om een aantal sociale voorzieningen te verhogen, waaronder werkloosheidsverzekeringen en openbare lonen en pensioenen, om onvrede te sussen. Om zijn legitimiteit te versterken, hoopt Tebboune dat meer van de 24 miljoen stemgerechtigde kiezers van het land deelnemen aan de verkiezingen van zaterdag dan bij zijn eerste verkiezingen, toen slechts 39,9% stemde.
Veel Algerijnen zijn er nog steeds niet van overtuigd dat verkiezingen verandering zullen brengen.
Activisten en internationale organisaties, waaronder Amnesty International, protesteren fel tegen de manier waarop de autoriteiten mensen die betrokken zijn bij oppositiepartijen, mediaorganisaties en maatschappelijke groeperingen, blijven vervolgen.
Sommigen hebben deze verkiezingen bestempeld als een soort stempelcampagne die de status quo alleen maar kan bevestigen.
“Algerijnen geven geen moer om deze nepverkiezing,” zei voormalig Hirak-leider Hakim Addad, die drie jaar geleden werd uitgesloten van deelname aan de politiek. “De politieke crisis zal voortduren zolang het regime aan de macht blijft. De Hirak heeft gesproken.”
Zesentwintig kandidaten dienden voorlopige documenten in om mee te kunnen doen aan de verkiezingen. Uiteindelijk werden er echter maar twee goedgekeurd om Tebboune uit te dagen.
Beiden vermeden directe kritiek op Tebboune tijdens de campagne en benadrukten, net als de zittende president, de deelname aan de verkiezingen.
Abdelali Hassani Cherif, een 57-jarige leider van de islamistische partij Movement of Society for Peace, deed populistische oproepen aan de Algerijnse jeugd en voerde campagne onder de slogan “Kans!” Youcef Aouchiche, een 41-jarige voormalige journalist die campagne voerde voor het Socialist Forces Front, of FFS, voerde campagne met een “visie voor morgen.”
Zowel de uitdagers als hun partijen liepen het risico de steun te verliezen van hun aanhangers, die dachten dat ze zich verraadden door de indruk te wekken dat de verkiezingen democratisch en omstreden waren.
Terwijl hij langs een stembureau in het centrum van Algiers liep, zei Mhand Kasdi, een trouwe FFS-aanhanger, dat zijn partij haar idealen had verraden door voor het eerst sinds 1999 een kandidaat naar voren te schuiven.
“Het steunt een gemanipuleerde verkiezing”, zei de 55-jarige manager van een tankstation, eraan toevoegend dat Aouchiche en Hassani “de kandidaat van het regime er goed uit gaan laten zien.”
Zaterdag stemde Aouchiche in zijn geboortestad en riep hij de Algerijnen op om op hem te stemmen “om jongeren het vertrouwen te geven om een einde te maken aan de wanhoop die hen ertoe drijft de boten des doods te nemen in een poging de andere kant van de Middellandse Zee te bereiken,” verwijzend naar degenen die naar Europa migreren.
Andrew Farrand, directeur Midden-Oosten en Noord-Afrika bij het geopolitieke risicoconsultancybureau Horizon Engage, zei dat beide uitdagers meer naar de parlementsverkiezingen van 2025 keken dan naar de presidentsverkiezingen van 2024. Omdat de Algerijnse wet politieke partijen financiert op basis van het aantal zetels dat ze winnen bij parlementsverkiezingen, hopen ze dat ze nu campagne voeren om in 2025 een sterke prestatie neer te zetten.
“Het is een lange termijn spel: Hoe kan ik mijn basis mobiliseren? Hoe kan ik een campagnemachine opbouwen? En hoe kan ik in de gunst komen van de autoriteiten, zodat ik in een positie kom om mijn zetels te vergroten?” zei hij. “We hebben dat gezien in hun keuze om de president niet openlijk te bekritiseren … gepaard met een zeer sterke boodschap aan Algerijnen om te gaan stemmen.”