BRUSSEL – De Europese Unie probeert dinsdag vóór de VN-klimaatbesprekingen in Brazilië nieuwe klimaatdoelstellingen te formuleren.
Ministers uit het hele blok van 27 landen kwamen in Brussel bijeen om te proberen minstens 15 landen zover te krijgen dat ze hun nationaal vastgestelde emissiedoelstellingen op één lijn brachten, zodat ze een sterkere onderhandelingspositie hadden tijdens de Conferentie van Partijen – minder formeel bekend als COP30 in Belem.
Aanbevolen video’s
“We moeten de wereld laten zien dat we leiders zijn op het gebied van klimaatverandering. We moeten adequate signalen afgeven aan investeerders. Vandaag is het zover”, zei de Spaanse klimaatminister Sara Aagesen vóór de bijeenkomst.
Klimaatministers zullen het voorstel bespreken, dat landen in staat zou stellen emissies uit te wisselen tussen binnenlandse economische sectoren zoals productie en landbouw. Het roept ook op tot grotere emissierechten voor EU-landen om koolstofkredieten buiten het blok te kopen.
Het al lang bestaande leiderschap van de EU op het gebied van klimaatactie wordt bedreigd door binnenlandse en internationale druk.
Bosbranden, hittegolven en overstromingen hebben het leven in heel Europa ontwricht, waardoor de roep om meer klimaatactie is toegenomen. Maar crises zoals de Russische oorlog in Oekraïne en de nieuwe onstabiele relatie met de Verenigde Staten hebben de politieke en economische druk doen toenemen om het belangrijkste milieubeleid in te perken.
Een recente verzwakking van een ontbossingswet door de Europese Commissie, de uitvoerende macht van de EU, heeft milieuactivisten van streek gemaakt. Ze waren bang dat dit een teken was van een diepere ontgoocheling over de groene prioriteiten van de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. In februari had ze een economisch beleid aangekondigd dat volgens sommigen haar Green Deal zou uithollen, een plan dat erop gericht was van Europa het eerste koolstofneutrale continent ter wereld te maken.
Maar Von der Leyen zei in september dat “de wereld kan rekenen op het klimaatleiderschap van Europa” en beloofde dat de EU “op weg is naar klimaatneutraliteit” en de CO2-uitstoot tegen 2040 met 90% zal verminderen.
Ze heeft klimaatinvesteringen gekoppeld aan soevereiniteit en defensie, met het argument dat een zelfredzaam Europa beter het hoofd kan bieden aan bedreigingen zoals ontwrichtende tarieven of exportcontroles, gewapende conflicten en milieurampen.
Veel EU-regeringen zijn sinds de Overeenkomst van Parijs in 2015 naar rechts opgeschoven. Sommigen zien klimaatregelgeving als een belemmering voor de economie, terwijl anderen zeggen dat Europa hernieuwbare energiebronnen zal produceren en verkopen, of gedwongen zal worden energie of groene producten te kopen uit landen als China.
Wopke Hoekstra, de EU-klimaatcommissaris van de EU, zei dat het blok “klimaatactie moet overbruggen met concurrentievermogen en industriële kennis, als je wilt, en onafhankelijkheid, dat zal de naam van het spel zijn in de jaren die voor ons liggen.”
“We zullen ons uiterste best doen om succesvol te zijn, maar er zijn 27 nodig voor de tango”, zei hij dinsdag over de onderhandelingen.
Het besluit van de VS om zich terug te trekken uit het Akkoord van Parijs en de klimaatdoelstellingen terug te draaien heeft Europa in rep en roer gebracht, waarvan de klimaatvisie deels tot stand is gekomen in samenwerking met de Democratische regeringen van de voormalige Amerikaanse presidenten Barack Obama en Joe Biden.
Het Akkoord van Parijs heeft tot doel te voorkomen dat de gemiddelde temperatuur op aarde boven de 2 graden Celsius (3,6 graden Fahrenheit) stijgt, en idealiter beperkt wordt tot 1,5 graden Celsius (2,7 graden Fahrenheit), vergeleken met de jaren 1850. Om dat te doen, zegt de overeenkomst dat landen de vervuiling die het gevolg is van de verbranding van steenkool, olie en gas, moeten terugdringen.
De toezeggingen van de EU in Parijs hebben de investeringen in hernieuwbare energie en elektrische voertuigen gestimuleerd, vaak in samenwerking en op gespannen voet met Chinese bedrijven.
Het door warmte vasthoudende koolstofdioxidegehalte in de atmosfeer is vorig jaar met de hoogste hoeveelheid ooit gestegen en steeg naar een hoogte die in de menselijke beschaving niet meer voorkomt. Het klimaat op aarde wordt hierdoor ’turbo-opgeladen’ en extremer weer veroorzaakt, aldus het VN-weeragentschap.
Europa is het snelst opwarmende continent ter wereld en warmt sinds de jaren tachtig twee keer zo snel op als andere regio’s. De hitte wordt in verband gebracht met hevigere regenval en overstromingen, en het rapport voorspelt een afname van de regenval en ernstigere droogtes in Zuid-Europa.
“Vandaag gaat het om het ambitieniveau, en het gaat om standvastigheid en niet alleen vasthouden aan praten als het gemakkelijk is, maar ook wandelen als het moeilijk wordt”, zei de Zweedse klimaatminister Romina Pourmokhtari in Brussel.