JINŞĀFŪŢ – Kort nadat vermoedelijke Joodse kolonisten eind maandag Palestijnse dorpen op de bezette Westelijke Jordaanoever hadden bestormd en auto’s en eigendommen in brand hadden gestoken, annuleerde de Amerikaanse president Donald Trump de sancties tegen Israëli’s die beschuldigd werden van geweld in het gebied.
Het ongedaan maken van de sancties van de regering-Biden, die bedoeld waren om radicale kolonisten te straffen, zou de toon kunnen zetten voor een presidentschap dat naar verwachting toleranter zal zijn tegenover Israëls uitbreiding van nederzettingen en geweld tegen de Palestijnen. In de vorige ambtstermijn van Trump heeft hij Israël rijkelijk gesteund, en hij heeft zich opnieuw omringd met assistenten die de kolonisten steunen.
Aanbevolen video’s
De leiders van de kolonisten haastten zich om Trumps besluit over de sancties te prijzen, die bijna een jaar geleden voor het eerst werden opgelegd toen het geweld tijdens de oorlog in Gaza toenam. De sancties werden later uitgebreid tot andere Israëli’s die als gewelddadig of radicaal werden beschouwd.
Minister van Financiën en kolonist Bezalel Smotrich noemde het een rechtvaardige beslissing en zei dat de sancties een ‘ernstige en flagrante buitenlandse interventie’ waren. In een bericht op sociale mediaplatform X prees hij vervolgens Trumps ‘onwrikbare en compromisloze steun voor de staat Israël’.
De drie miljoen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever leven al onder een ogenschijnlijk onbepaald Israëlisch militair bewind, waarbij de Palestijnse Autoriteit steden en dorpen bestuurt. Smotrich en andere koppige kolonistenleiders willen dat Israël de Westelijke Jordaanoever annexeert en de nederzettingen in Gaza herbouwt, gebieden die Israël in beslag nam tijdens de oorlog in het Midden-Oosten van 1967.
De Palestijnen willen beide gebieden voor een toekomstige staat en beschouwen de nederzettingen al lang als een groot obstakel voor de vrede, terwijl de internationale gemeenschap ze in overweldigende mate als illegaal beschouwt. Er zijn ruim 500.000 kolonisten op de Westelijke Jordaanoever met het Israëlische staatsburgerschap.
Volgens functionarissen in Jinsafut en Al-Funduq, die ongeveer 50 kilometer ten noorden van Jeruzalem liggen, zijn eind maandag tientallen gemaskerde mannen, waarvan algemeen wordt aangenomen dat ze kolonisten zijn, door minstens twee Palestijnse dorpen geplunderd en huizen en bedrijven aangevallen.
De Palestijnse Rode Halve Maan zegt twaalf mensen te hebben behandeld die door de mannen zijn geslagen. Er werden geen details gegeven over hun toestand. Het Israëlische leger zei dat de mannen stenen gooiden naar soldaten die waren gearriveerd om ze uiteen te drijven, en dat het een onderzoek was gestart.
Tijdens de Gaza-oorlog is het geweld op de Westelijke Jordaanoever toegenomen, dus het was niet duidelijk of de aanval enig verband hield met de inauguratie. Ondertussen lanceerde Israël dinsdag een dodelijke aanval op het vluchtelingenkamp Jenin.
Jalal Bashir, het hoofd van de dorpsraad van Jinsafut, zei dat de mannen drie huizen, een kinderdagverblijf en een timmerwerkplaats aan de hoofdweg van het dorp hadden aangevallen. Louay Tayem, hoofd van de gemeenteraad in Al-Funduq, zei dat tientallen mannen schoten hadden afgevuurd, stenen hadden gegooid, auto’s in brand hadden gestoken en huizen en winkels hadden aangevallen.
“De kolonisten waren gemaskerd en hadden brandgevaarlijk materiaal”, zei Bashir. “Hun aantallen waren groot en ongekend.”
Dinsdag lagen de verkoolde granaten van auto’s aan de kant van de weg in Jinsafut en bewoners onderzochten de schade aan een uitgebrande opslagruimte.
Toenemende straffeloosheid, zelfs na de sancties van Biden
Biden’s uitvoerende bevel tegen de kolonisten markeerde een zeldzame breuk met Amerika’s nauwste bondgenoot in het Midden-Oosten, en gaf blijk van zijn frustratie over wat critici zeggen als Israëls clementie in de omgang met gewelddadige kolonisten.
Mensenrechtenorganisaties zeggen dat de straffeloosheid is toegenomen sinds de Israëlische minister van Defensie Israel Katz kolonisten heeft vrijgesteld van wat bekend staat als administratieve detentie – de Israëlische praktijk om personen om veiligheidsredenen vast te houden zonder aanklacht of proces – die routinematig tegen Palestijnen wordt gebruikt.
Katz, die vorige week alle Israëli’s die in administratieve detentie werden vastgehouden, heeft vrijgelaten, zei dat degenen die achter de aanval van maandag zaten, ter verantwoording moeten worden geroepen in het transparantere Israëlische strafrechtsysteem.
Palestijnse inwoners worden ondertussen berecht door Israëlische militaire rechtbanken.
De sancties van Biden waren gericht tegen kolonisten die betrokken waren bij gewelddaden, maar ook tegen bedreigingen tegen en pogingen om Palestijnse eigendommen te vernietigen of in beslag te nemen. Later werden ze uitgebreid met andere groepen, waaronder Tzav 9, een activistische organisatie die ervan werd beschuldigd de hulpstroom naar Gaza te verstoren door te proberen vrachtwagens te blokkeren die het gebied binnenreden.
Reut Ben-Chaim, een moeder van acht kinderen die de groep oprichtte en vervolgens werd getroffen door sancties die haar wellnessbedrijf lamlegden en haar de toegang tot creditcards of bankapps ontzegden, verwelkomde de stap van Trump.
Steun voor Israël zou kunnen botsen met bredere ambities
Trump pocht al lang op zijn steun aan Israël, maar hij heeft ook beloofd een einde te maken aan oorlogen in het Midden-Oosten, waarvoor mogelijk enige druk zou moeten worden uitgeoefend op de Israëlische premier Benjamin Netanyahu.
Zelfs vóór zijn aantreden lijkt Trump er bij Netanyahu op te hebben aangedrongen een staakt-het-vuren-akkoord in Gaza met Hamas te aanvaarden dat sterk leek op het akkoord waar de regering-Biden al maanden op aandrong.
Trump heeft ook gezegd dat hij hoopt Saoedi-Arabië te betrekken bij de Abraham-akkoorden, op grond waarvan de Verenigde Arabische Emiraten en andere Arabische landen tijdens zijn eerste termijn banden met Israël smeedden. De Saoedi’s hebben gezegd dat ze een dergelijke historische overeenkomst alleen zullen ondertekenen als deze een weg naar een Palestijnse staat omvat – een nonstarter voor de regering van Netanyahu.
Tijdens zijn eerste ambtstermijn verplaatste Trump de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem, erkende hij de annexatie door Israël van de Golanhoogvlakte – die het land in de oorlog van 1967 op Syrië veroverde – en presenteerde hij een vredesplan voor het Midden-Oosten dat als overweldigend gunstig voor Israël werd beschouwd.
Hij liet ook de bouw van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever ongecontroleerd toenemen.
Maar hij leek destijds de rem te hebben gezet op de plannen van Netanyahu om grote delen van de Westelijke Jordaanoever te annexeren, iets wat de extreemrechtse kolonisten van Israël al jaren eisen. Netanyahu zei dat hij het idee tijdelijk opzij heeft gezet als onderdeel van de overeenkomst met de VAE.
Goldenberg berichtte vanuit Tel Aviv, Israël