HANOI – Vietnam heroverweegt hoe het omgaat met overstromingen, nadat een jaar van meedogenloze stormen de heuvels instortten en grote delen van steden onder water lieten staan.
Vietnam investeert miljarden om zich aan te passen aan wat experts een nieuw tijdperk van klimaatextremen noemen, van het in kaart brengen van gebieden met een hoog risico tot het opnieuw vormgeven van ‘sponssteden’ die op natuurlijke wijze water kunnen absorberen en vrijgeven. In het kader van een nationaal masterplan dat loopt tot 2030 heeft de regering ruim 6 miljard dollar toegezegd om systemen voor vroegtijdige waarschuwing te bouwen en gemeenschappen uit de gevarenzone te halen.
Aanbevolen video’s
In kleinere steden zoals Vinh in centraal Vietnam krijgen deze ideeën vorm. Afwateringsnetwerken breiden zich uit, overstromingsbekkens worden uitgehouwen en rivieroevers worden groene ruimten die na hevige regenval kunnen absorberen en vervolgens kunnen wegvloeien.
Een stormvloed dit jaar heeft de urgentie van dat werk onderstreept: Ragasa, Bualoi, Matmo – elk heeft zijn eigen pad van ondergang uitgestippeld. Recordregenval veranderde straten in rivieren en zorgde ervoor dat hellingen afgleden, waardoor het land nauwelijks tijd had om zich tussen de stormen door te herstellen.
Terwijl tyfoon Kalmaegi deze week aan kracht won op zijn weg naar Vietnam, waarschuwden wetenschappers dat dit misschien niet de laatste zou zijn. Het is een glimp van de klimaattoekomst van het land: warmere zeeën voeden stormen die sneller ontstaan, langer blijven hangen en zwaardere regen dumpen, waardoor de armste gemeenschappen het hardst worden getroffen.
“Vietnam en zijn buurlanden bevinden zich in de frontlinie van de klimaatverandering”, zegt Benjamin Horton, hoogleraar aardwetenschappen aan de City University van Hong Kong.
Klimaatverandering verandert het stormseizoen in Vietnam
Wetenschappers zeggen dat de opeenvolging van stormen die Vietnam teisteren geen toeval is, maar deel uitmaakt van een bredere verschuiving in de manier waarop stormen zich gedragen op een opwarmende planeet. Vietnam wordt normaal gesproken geconfronteerd met ongeveer een dozijn stormen per jaar, maar de cluster van 2025 was een “duidelijk signaal” van de opwarming van de aarde, zei Horton.
Het oceaanwater is nu bijna 1 graad Celsius (33,8 graden Fahrenheit) warmer dan vóór het industriële tijdperk. Stormen voeren dus meer vocht met zich mee.
De economische tol is zwaar geweest voor Vietnam, een ontwikkelingsland dat in 2045 rijk wil worden. Overstromingen ontwrichten routinematig de landbouw, de visserij en fabrieken – de ruggengraat van de economie. Staatsmedia schatten dat extreem weer het land in 2025 1,4 miljard dollar heeft gekost.
Vietnam schat dat het de komende tien jaar tussen de 55 en 92 miljard dollar zal moeten uitgeven om de gevolgen van de klimaatverandering te beheersen en zich eraan aan te passen.
De steden van Vietnam zijn niet gebouwd op klimaatschokken
Ongeveer 18 miljoen mensen, bijna een vijfde van de Vietnamese bevolking, wonen in de twee grootste steden, Hanoi en Ho Chi Minh-stad. Beide liggen in rivierdelta’s die ooit dienden als natuurlijke buffers tegen overstromingen. Maar toen beton zich verspreidde over wetlands en landbouwgronden, verloren de steden hun vermogen om stortbuien op te vangen.
De overstromingen in Hanoi in oktober hielden in sommige wijken bijna een week aan. De stad met ruim 8 miljoen inwoners is haar infrastructuur ontgroeid en het afvoersysteem uit het koloniale tijdperk faalde toen de straten in bruine grachten veranderden. Motoren sputterden in middeldiep water en de dijken van de Rode Rivier werden getest.
Het huis van groenteverkoper Dang Thuan liep tot aan zijn knieën onder water, waardoor haar voorraad vernielde. Haar buurt had vroeger verschillende vijvers, maar die werden gedempt om huizen en wegen aan te leggen. Nu kan het water nergens heen.
“We kunnen het ons niet veroorloven om te verhuizen,” zei ze, “dus elke keer als het hard regent, wachten en hopen we gewoon.”
In 1986-1996, het decennium dat samenviel met de economische hervormingen van ‘Doi Moi’ die een bouwhausse ontketenden, verloor Hanoi bijna tweederde van de waterlichamen in de vier belangrijkste stadsdistricten, volgens een onderzoek van het Centrum voor Zuidoost-Aziatische Studies van de Universiteit van Kyoto.
Tussen 2015 en 2020 zijn er waterlichamen verloren die zich uitstrekken over een oppervlakte van 285 voetbalvelden, zo melden staatsmedia.
Volgens een onderzoek uit 2024 loopt meer dan driekwart van het gebied van Hanoi – inclusief een groot deel van de dichtbevolkte kern – het risico van overstromingen. Overstromingen in de stad kunnen niet worden opgelost door meer te bouwen, zegt Hong Ngoc Nguyen, hoofdauteur van het onderzoek en milieuingenieur bij het Japanse adviesbureau Nippon Koei.
“We hebben geen controle over het water”, zei ze, wijzend op de verschuiving in Singapore van betonnen kanalen naar groenere rivieroevers die het regenwater vertragen en vasthouden in plaats van het weg te jagen.
Een mondiaal probleem met lessen uit de natuur
Het idee om steden te ontwerpen om ‘met water te leven’ wint wereldwijd aan populariteit, ook in Vietnam.
Stadsbestuurders en inwoners van het Indiase Bengaluru werken aan het redden van de resterende meren van de stad, terwijl Johannesburg in Zuid-Afrika probeert de Jukskei-rivier te herstellen.
De recente overstromingen in Vietnam hebben geleid tot een bredere discussie over hoe steden met stormen moeten omgaan.
De voormalige directeur van het Nationaal Instituut voor Stedelijke en Plattelandsplanning, Ngo Trung Hai, vertelde de staatskrant Hanoi Times dat de stad moet leren leven met hevige regenval en langetermijnstrategieën moet hanteren. Europese zakenverenigingen hebben er bij de Vietnamese financiële hoofdstad Ho Chi Minh-stad op aangedrongen een “sponsstad”-aanpak te hanteren.
Vastgoedontwikkelaars hebben in de staatsmedia kritiek gekregen vanwege ongepaste bouwpraktijken, zoals bouwen op laaggelegen land of wegen die niet zijn aangesloten op stormrioleringen en het behandelen van waterlichamen als ‘landschapskenmerken’ in plaats van als manieren om regenwater af te voeren.
Enkele van de grootste vastgoedontwikkelaars van Vietnam zijn begonnen zich aan te passen. In het kusttoeristische centrum van Nha Trang bouwt de Sun Group een nieuwe township, gemodelleerd als een ‘sponsstad’ met wetlands van 60 hectare (148 acres), ontworpen om regenwater op te slaan en te hergebruiken om overstromingen te verminderen en hitte te absorberen.
Stadsplanners moeten rekening houden met toekomstige klimaatrisico’s, zegt Anna Beswick, die klimaatadaptatie bestudeert aan de London School of Economics.
“Als we plannen maken op basis van ervaringen uit het verleden, zullen we in de toekomst niet veerkrachtig zijn”, zei ze.
—