BAGDAD – De hervormingsgezinde Iraanse president Masoud Pezeshkian reisde woensdag naar Irak voor zijn eerste buitenlandse reis. Hij hoopt de banden van Teheran met Bagdad te verstevigen, aangezien regionale spanningen beide landen steeds meer bij de groeiende strijd in het Midden-Oosten betrekken.
Voor Iran blijft de relatie met Irak cruciaal om economische, politieke en religieuze redenen. Dat geldt vooral sinds de door de VS geleide invasie van Irak in 2003, waardoor dictator Saddam Hussein werd afgezet. In de jaren tachtig begon Saddam Hussein een bloedige, jarenlange oorlog tegen Iran.
Aanbevolen video’s
Ondertussen probeert Bagdad een evenwicht te vinden tussen de relatie met Teheran, dat machtige sjiitische milities in het land steunt, en de relatie met de Verenigde Staten, die een troepenmacht van 2.500 manschappen in Irak hebben die nog steeds in gevecht is met de overblijfselen van de ooit zo dominante extremistische Islamitische Staat.
De Amerikaanse troepen blijven zowel letterlijk als retorisch een doelwit voor Iran, vooral nu Israëls bijna jaar oude oorlog tegen Hamas in de Gazastrook voortduurt. Vlak voor Pezeshkians aankomst vond er dinsdagavond een explosie plaats op een locatie in de buurt van Bagdad International Airport, dat door het Amerikaanse leger werd gebruikt. De omstandigheden van de explosie waren niet duidelijk en er was geen directe informatie over schade of slachtoffers.
Pezeshkian, die in juli werd beëdigd als de nieuwe president van Iran, zal naar verwachting ook sjiitische heiligdommen bezoeken in de steden Karbala en Najaf, een spoorwegproject dat de zuidelijke stad Basra moet verbinden met Iran en Irbil, de hoofdstad van de semi-autonome noordelijke Koerdische regio van Irak.
Voorafgaand aan de reis vertelde de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Abbas Araghchi, aan een Iraakse televisiezender dat Pezeshkian hoopte de veiligheidsrelaties met Bagdad te versterken, evenals de economische banden.
“We willen dat Irak zich ontwikkelt, groeit, welvarend is en sterk aan onze grenzen, en elk economisch project dat dit doel bereikt, geniet onze steun”, vertelde Araghchi aan Al-Furat Television, eigendom van de Iraakse sjiitische geestelijke en politicus Ammar al-Hakim.
Toch zijn er spanningen tussen Iran en Irak, vooral nadat Iraanse raketten de afgelopen zes jaar doelen in Irak hebben getroffen. Deze waren gericht op Koerdische milities, een basis waar Amerikaanse troepen gelegerd zijn en volgens Teheran ook Israëlische locaties in Irak.
Iran vuurde ook raketten af en liet drones vliegen over Irak in zijn ongekende directe aanval op Israël in april. Die aanval volgde op een vermoedelijke Israëlische aanval op een Iraanse diplomatieke compound in Damascus, Syrië, waarbij twee Iraanse generaals en vijf officieren omkwamen, evenals een lid van de Libanese sjiitische militie Hezbollah, een Iraanse bondgenoot.
De Islamitische Republiek heeft ook gedreigd met verdere vergeldingsmaatregelen tegen Israël vanwege de moord op Hamas-leider Ismail Haniyeh in juli in Teheran. Hierbij zou nog een raketaanval kunnen worden ingezet.
Voor Irak zijn nauwe banden met de sjiitische energiecentrale naast de deur ook nodig om Bagdads levering van geïmporteerd Iraans aardgas op peil te houden om in zijn elektriciteitsbehoeften te voorzien. Een ruildeal voor Iraakse ruwe olie heeft de levering voortgezet, hoewel Amerikaanse sancties tegen Teheran vanwege zijn snel oprukkende nucleaire programma druk op Bagdad hebben uitgeoefend.
Ondertussen beschuldigden de Verenigde Staten en Groot-Brittannië Iran er officieel van dat het korteafstandsraketten aan Rusland levert om deze tegen Oekraïne te gebruiken. Ze kondigden nieuwe sancties aan tegen zowel Moskou als Teheran.
De aanhoudende aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Irak blijft een zorg voor Iran. Sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas op 7 oktober, hebben Iraakse milities die bondgenoten zijn van Iran, Amerikaanse troepen hier aangevallen, wat leidde tot Amerikaanse luchtaanvallen op de milities.
Iraakse politici debatteren nog steeds over de vraag of ze het behoud van Amerikaanse troepen in het land moeten steunen.