CARACAS – Het voelt niet als Kerstmis in Venezuela. In ieder geval nog niet. Zelfs als de president dat wil.
Inwoners van Caracas, de hoofdstad, werden dinsdag wakker met een torenhoge kerstboom die op een populair openbaar plein stond, weken nadat president Nicolás Maduro had verklaard dat het vrolijke seizoen eerder dit jaar in het Zuid-Amerikaanse land zou beginnen.
Arbeiders haastten zich om in verschillende wijken versieringen op te zetten, maar de sfeer was verre van feestelijk.
“Ik vind het vreselijk omdat het oktober is”, zegt Desiré Aguiar, 32, voordat ze haar stand voor sieraden en accessoires op een lokale markt opzette. ‘Halloween is nog niet eens voorbij en het is al Kerstmis? Vieren we ze samen?”
Venezolanen, vooral degenen die zich het leven rond de eeuwwisseling herinneren, hebben Kerstmis lange tijd geassocieerd met onzorgvuldig winkelen en uitpuilende portemonnees dankzij winstdeling en vakantiebonussen die werkgevers aan het einde van het jaar betaalden. Werknemers kregen vaak in één keer drie keer hun maandsalaris. De geur van verse verf luidde zelfs de komst van Kerstmis in, omdat velen een nieuwe laag op hun muren hadden aangebracht.
Tegenwoordig hebben de schamele lonen en bonussen als gevolg van de economische ineenstorting van het land het seizoen echter veranderd in een tijd van ‘haves’ en ‘have-nots’. En dit jaar begon het seizoen te midden van een collectief pessimisme dat volgde op de verkiezingen van 28 juli.
‘Als ze… de kerstbonus vooraf gaan betalen, hebben we in december niets meer over,’ klaagde Aguiar. “Ik vind het een heel slecht idee.”
Het blijft onduidelijk of publieke en private werkgevers dit jaar wijzigingen zullen aanbrengen in de bonusbetalingen. Maduro, aan wie de electorale autoriteiten een derde termijn van zes jaar hebben toegekend, verraste het land op 2 september toen hij op de staatstelevisie verklaarde dat de kerstperiode eerder dan ooit zou beginnen.
Op de sociale media werd het decreet van Maduro gevolgd door spot, maar op straat durfden weinigen iets over het besluit te zeggen – nog een teken van het huiveringwekkende effect dat voortvloeide uit de repressiecampagne die door de regering werd ontketend na de langverwachte verkiezingen.
Duizenden mensen, waaronder minderjarigen, gingen in heel Venezuela de straat op, uren nadat de regerende partijloyale verkiezingsautoriteiten Maduro tot winnaar hadden uitgeroepen zonder enig stemcijfer te tonen. De protesten verliepen grotendeels vreedzaam, maar demonstranten gooiden ook standbeelden van Maduro’s voorganger, wijlen leider Hugo Chávez, omver, gooiden stenen naar wetshandhavers en gebouwen, en verbrandden politiemotoren en overheidspropaganda.
Maduro en zijn bondgenoten van de regeringspartij, die alle aspecten van de regering controleren, reageerden met volle kracht op de demonstraties. Veiligheidstroepen hielden ruim 2.000 mensen vast, onder wie minderjarigen, en ruim twintig demonstranten werden gedood.
Maduro riep de Venezolanen ook op om verkiezingstwijfelaars aan de kaak te stellen via een door de overheid beheerde app die oorspronkelijk was gemaakt om stroomstoringen en klachten over door de staat geleverde diensten te melden. Dit zette mensen ertoe aan foto’s, video’s, memes, berichten en apps van hun telefoons te verwijderen om vervolging te voorkomen.
Terwijl sommigen het decreet van Maduro dinsdag om economische of politieke redenen verwierpen, verwierpen anderen het om puriteinse redenen.
“Kerstmis valt in december. Daar moeten we duidelijk over zijn, we vieren de geboorte van onze Heer Jezus Christus”, zei Wilfredo Gutiérrez, 61, terwijl hij een groep arbeiders observeerde die decoratieve verlichting aan het opzetten waren langs een hoofdstraat in Caracas.
“Het enige goede is dat ze het afval hebben opgehaald. Normaal gesproken is deze plek vies.”
Garcia Cano rapporteerde vanuit Mexico-Stad.